Đằng sau những chia sẻ ‘được trả tiền’ trên mạng

Forum seeding, còn được biết với nhiều tên gọi khác nhau như PR online, gieo mầm điện tử, bình luận được trả tiền… là một trong những phương thức marketing trên Internet nở rộ những năm gần đây.

Ông Nguyễn Việt Dũng, đồng sang lập Học viện AiiM Education, chia sẻ bài viết về forum seeding nhân việc một số chuyên gia nhận định rằng niềm tin vào các thông tin lan truyền trên web đang bị ảnh hưởng bởi nhiều công ty bỏ tiền thuê người đăng các bình luận (comment) khen ngợi sản phẩm của họ hoặc đả kích đối thủ.

Forum seeding ra đời thế nào?

Forum seeding là một phần của “truyền thông qua mạng xã hội” (social media marketing). Đúng với tên gọi của mình, đây là một phương thức marketing đặc thù trên một nền tảng mạng xã hội sơ khai là diễn đàn (forum). Có lẽ rất ít quốc gia mà diễn đàn vẫn còn tồn tại mạnh mẽ như Việt Nam, nhất là trong thời đại của các “gã khổng lồ” mạng xã hội như hiện nay.

Diễn đàn là một nền tảng khác biệt so với mạng xã hội như Facebook, nên cách thức tương tác của người dùng trên đó cũng khá đặc thù. Tất cả các forum thành công đều chuyên biệt về một chủ đề, như công nghệ, chăm sóc con cái… thay vì chứa nghìn lẻ chuyện khác nhau như Facebook. Chính vì vậy, khi muốn tìm hiểu thông tin nào đó từ việc có nên mua iPhone 4 không, hay làm thế nào để con hết biếng ăn…, bên cạnh việc tìm kiếm trên Google thì người sử dụng Internet sẽ vào diễn đàn để nhờ tư vấn.

Ngoài việc nội dung tập trung, diễn đàn còn khai thác được một yếu tố quan trọng của mạng xã hội: tính tương tác và khả năng thu hút người dùng chia sẻ nội dung và mang tính “mở” hơn bất kỳ một báo chuyên ngành nào. Bên cạnh đó là tính công bằng và ít thiên vị của các thành viên vốn là những người tiêu dùng thật hoặc những người có uy tín. Một bài đánh giá sản phẩm của họ sẽ có sức ảnh hưởng mạnh hơn rất nhiều so với bài viết PR trên các báo.

Chính vì ba yếu tố đó (tập trung về nội dung, tính thuyết phục cao, khả năng lan truyền tốt), diễn đàn trở thành đích đến cho các chiến dịch marketing của rất nhiều công ty, đặc biệt trong một số ngành đặc thù như sữa, điện tử siêu dùng… Đội quân forum seeding sẽ cùng tham gia vào cuộc thảo luận của thành viên như một người dùng để chia sẻ thông tin phù hợp. Bước tiếp theo là tiếp cận và tận dụng sự ảnh hưởng của những thành viên có uy tín để tăng hiệu quả. Cuối cùng, họ sẽ công khai kết hợp với ban quản trị của diễn đàn để thực hiện những chiến dịch tiếp thị.

Bùng nổ seeding

Xuất phát điểm, forum seeding ám chỉ việc “đưa thông tin một cách linh hoạt vào luồng trao đổi của cộng đồng”, tức phần seeding chỉ chiếm một tỷ trọng nhỏ trong toàn bộ nội dung trao đổi. Nhưng hiện nay, rất nhiều doanh nghiệp quá nôn nóng đã thuê những nhân sự hay công ty làm seeding theo kiểu “cướp diễn đàn”, khiến cho khi vào một topic, người ta chỉ thấy toàn bình luận (comment) của “gà” hay “chân gỗ” (chỉ các nick được tạo ra với mục tiêu quảng cáo). Để tăng mức độ ảnh hưởng, các công ty sẵn sàng làm việc với những thành viên thật, vốn có nick lâu năm và uy tín trên cộng đồng để họ vào topic bình luận ủng hộ. Một bà mẹ là thành viên nhiều năm trên một diễn đàn chia sẻ: “Tôi thường xuyên được các hãng tiếp cận nhờ tham gia trong những chiến dịch forum seeding. Vào thời kỳ cao điểm của các hoạt động quảng bá, tôi có thể kiếm được gần 30 triệu đồng chỉ trong một tháng khi đồng thời làm cho 4-5 chiến dịch một lúc”.

Một chuyên gia về seeding cho biết mỗi thành viên uy tín trên forum, nếu đồng ý tham gia sẽ được trả trung bình 5-8 triệu đồng cho mỗi một chiến dịch: “Với mỗi project, công ty sẽ có một đội ‘gà nhà’ và chỉ thuê thêm 1-2 thành viên uy tín. Trừ khi nội dung tiến xa quá hoặc nhiều comment lung tung thì mới cần thuê thêm các thành viên khác”.

Các diễn đàn về công nghệ, gia đình thường có mật độ seeding dày đặc, đôi khi lên đến hàng chục nhãn hàng sữa, mỹ phẩm cùng thực hiện. Đội ngũ quản lý của đã thẳng tay cấm các nick quảng cáo hoạt động vĩnh viễn, nhưng việc này chỉ hạn chế phần nào bởi chiến dịch seeding ngày càng được lên kế hoạch kỹ và nội dung chia sẻ rất dồi dào. Cò người dùng càng thêm lúng túng với tình cảnh “9 người 10 ý” và không biết ý nào là đúng.

Kinh nghiệm cho người muốn tìm kiếm thông tin

Để “sống chung với lũ”, người tìm kiếm thông tin nên áp dụng kinh nghiệm sau:

1. Biết rõ những gì mình muốn ở một thiết bị và có sẵn một mức ngân sách cho phép.

2. Tham khảo những nguồn thông tin có uy tín: các bài so sánh của các báo, hay những bài nhận xét sản phẩm (product review) của cộng đồng uy tín hay các blog công nghệ.

3. Nên tham gia trực tiếp thảo luận, không nên chỉ đọc những trao đổi của thành viên khác. Khi hỏi, nêu ra khoảng 3-5 câu hỏi và nhờ/yêu cầu các thành viên trả lời theo nhiều lựa chọn. Ngoài ra, nên đặt sự tin tưởng cao hơn vào những thành viên có uy tín (nick đăng ký từ lâu, có nhiều lượt cảm ơn) hơn là những thành viên mới đăng ký. Nếu cần, có thể “điều tra lý lịch” bằng chức năng “Xem những bình luận gần đây nhất” để hiểu thêm về quan điểm của họ.

4. Chú ý các sự kiện cho dùng thử sản phẩm: Các hãng điện tử hiện nay bắt đầu triển khai cho dùng thử sản phẩm khá nhiều.

5. Nên dành thời gian đến nghe tư vấn tại showroom chính hãng và trung tâm phân phối uy tín để đối chiếu với thông tin được chia sẻ trên mạng.